Der Spiegel Seçti: Engereğin Gözü En İyi 100 Kitap Arasında

Almanya'nın saygın dergilerinden Der Spiegel, edebiyat dünyasında büyük yankı uyandıran özel bir liste yayımladı. 1925-2025 yılları arasındaki en iyi 100 kitabı belirleyen bu seçki, dünya edebiyatının en önemli eserlerini bir araya getiriyor. Klasiklerden modern başyapıtlara uzanan liste, edebiyat tutkunları için adeta bir kılavuz niteliğinde.

Bu seçkide, dünya çapında tanınan yazarların yanı sıra, Türk edebiyatından da önemli bir isim yer alıyor: Zülfü Livaneli'nin Engereğin Gözü adlı romanı, listeye girerek büyük bir başarıya imza attı. Bu gelişme, Türk edebiyatının küresel ölçekteki etkisini bir kez daha gözler önüne serdi.

Dergi daha önce 1924'ten 2024'e kadarki en iyi 100 Almanca eserin listesini yayınlamıştı. Bu listenin ardından 1925-2025 yılları arasını kapsayan dünya edebiyatının en iyi 100 eserinin listesini yayınlayarak devam etti.

Der Spiegel dünyanın en iyi 100 kitabını dört kişilik jüri üyesiyle seçti. Bu jüriler sırasıyla:

• Eva Horn (Modern Alman Edebiyatı Profesörü)
• Michael Maar (yazar ve edebiyat eleştirmeni)
• Miryam Schellbach (editör ve edebiyat eleştirmeni) 
• Peter Sloterdijk (filozof)

Der Spiegel'in hazırladığı listede çeken eserler neler? Gelin, detaylara birlikte göz atalım.

Zülfü Livaneli'nin Engereğin Gözü Romanı Listede Yerini Aldı!

Romanlarıyla Türk edebiyatının usta kalemlerinden birisi olan Zülfü Livaneli'nin Engereğin Gözü romanı, Der Spiegel dergisinin en iyi 100 kitap listesinde yer aldı.

Livaneli'nin tarih ve edebiyatı ustalıkla harmanlayan bu eseri, evrensel anlatımı ve güçlü karakterleriyle yalnızca Türkiye'de değil, dünya çapında da büyük ilgi görmüştü. Şimdi ise Der Spiegel'in hazırladığı bu özel listeye girerek edebi değerini bir kez daha kanıtladı.

Engereğin Gözü Romanının Konusu

Yıllardır Topkapı Sarayı'ndaki hücresinde kapalı tutulan Şehzade, hiç beklemediği bir anda tahta çıkarılır, böylece iktidarın tek sahibi olur.

Haremağası Süleyman ise Habeşistan'dan koparılıp hadım edilerek saraya getirildiğinden beri onun en sadık kulu ve –iktidarsızlığına rağmen– Harem'in tek hâkimidir. Valide Sultan'ın iktidar hesaplarıyla oğlunu yeniden hapsettirmesi, ilişkileri iyice içinden çıkılmaz bir hale sokacaktır.

Engereğin Gözü, Haremağası ile Padişah arasındaki köle-efendi ilişkisi aracılığıyla, “bakışıyla her canlıyı kımıltısız hale getiren bir engereğin bile gözünü kamaştıran” iktidarın büyüleyiciliği üzerine alegorik bir roman. Bir yanıyla da bir “dil şöleni”: Zülfü Livaneli, Evliya Çelebi'nin, Naimâ'nın ve Türkçenin büyük dil ustalarının izini sürüyor.

Der Spiegel Dergisinin Dünya Edebiyatının En İyi 100 Kitabı Listesi

1925-2025 yılları arasındaki en iyi 100 kitap şu şekilde sıralandı:

1. Virginia Woolf: Bayan Dalloway (Büyük Britanya, 1925)
2. André Gide: Kalpazanlar (Fransa, 1925)
3. Ernest Hemingway: Güneş de Doğar (ABD, 1926)
4. Isaak Babel: Kızıl Süvariler (SSCB, 1926)
5. Marcel Proust: Yakalanan Zaman (Fransa, 1927)
6. Nella Larsen: Passing (ABD, 1929)
7. William Faulkner: Ağustos Işığı (ABD, 1932)
8. Louis-Ferdinand Céline: Gecenin Sonuna Yolculuk (Fransa, 1932)
9. André Malraux: İnsanlık Durumu (Fransa, 1933)
10. Bruno Schulz: Tarçın Dükkânları (Polonya, 1934)
11. F. Scott Fitzgerald: Müşfikti Gece (ABD, 1934)
12. Djuna Barnes: Nightwood (ABD, 1936)
13. Halldór Laxness: Dünyanın Işığı (İzlanda, 1937-40)
14. Jean-Paul Sartre: Bulantı (Fransa, 1938)
15. Georges Simenon: Venedik Treni (Belçika, 1938)
16. James Joyce: Finneganın Vahı (İrlanda, 1939)
17. Albert Camus: Yabancı (Fransa, 1942)
18. Jorge Luis Borges: Ficciones (Arjantin, 1944)
19. Ivo Andrić: Drina Köprüsü (Yugoslavya, 1945)
20. Primo Levi: Bunlar da İnsan mı? (İtalya, 1947)
21. Nagib Machfus: Midak Sokağı (Mısır, 1947)
22. Raymond Queneau: Biçem Alıştırmaları (Fransa, 1947)
23. Anthony Powell: Eğitim Meselesi (Büyük Britanya, 1951)
24. Natalia Ginzburg: Bütün Dünlerimiz (İtalya, 1952)
25. Simone de Beauvoir: Mandarinler (Fransa, 1954)
26. J.R.R. Tolkien: Yüzüklerin Efendisi (Büyük Britanya, 1954/55)
27. Patricia Highsmith: Yetenekli Bay Ripley (ABD, 1955)
28. Vladimir Nabokov: Lolita (ABD, 1955)
29. James Baldwin: Giovanni’nin Odası (ABD, 1956)
30. Jack Kerouac: Yolda (ABD, 1957)
31. Chinua Achebe: Her Şey Dağılıyor (Nijerya, 1958)
32. Giuseppe Tomasi di Lampedusa: Leopar (İtalya, 1958)
33. Richard Yates: Hayallerin Sonu (ABD, 1961)
34. Abe Kōbō: Kum Kadın (Japonya, 1962)
35. Doris Lessing: Altın Defter (Rodezya, 1962)
36. Giorgio Bassani: Finzi-Contini’nin Bahçesi (İtalya, 1962)
37. John le Carré: Soğuktan Gelen Casus (Büyük Britanya, 1963)
38. Sylvia Plath: Sırça Fanus (ABD, 1963)
39. Clarice Lispector: G.H.’nin Çilesi (Brezilya, 1964)
40. Thomas Pynchon: 49 Numaralı Parçanın Nidası (ABD, 1966)
41. Jean Rhys: Geniş Sargasso Denizi (Dominika, 1966)
42. Mihail Bulgakov: Usta ve Margarita (SSCB, 1967)
43. Tove Ditlevsen: Kopenhag Üçlemesi (Danimarka, 1967-1971)
44. Gabriel García Márquez: Yüzyıllık Yalnızlık (Kolombiya, 1967)
45. Imre Kertész: Kadersizlik (Macaristan, 1975)
46. Alexander Sinowjew: Esneyen Doruklar (SSCB, 1976)
47. Italo Calvino: Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu (İtalya, 1979)
48. José Saramago: Alentejo’da Umut (Portekiz, 1980)
49. Vassili Grossman: Yaşam ve Yazgı (SSCB, 1980)
50. Pramoedya Ananta Toer: İnsanların Bu Dünyası (Endonezya, 1980)
51. Umberto Eco: Gülün Adı (İtalya, 1980)
52. Salman Rushdie: Geceyarısı Çocukları (Hindistan, 1981)
53. John Updike: Tavşan Zengin Oldu (ABD, 1981)
54. Octavio Paz: Sor Juana Inés de la Cruz – veya: İnancın Tuzakları (Meksika, 1982)
55. Fernando Pessoa: Huzursuzluğun Kitabı (Portekiz, 1982)
56. Isabel Allende: Ruhlar Evi (Şili, 1982)
57. Maryse Condé: Segu Toprak Surlar (Guadeloupe, 1984)
58. Don DeLillo: Beyaz Gürültü (ABD, 1985)
59. Toni Morrison: Sevilen (ABD, 1987)
60. Haruki Murakami: İmkansızın Şarkısı (Japonya, 1987)
61. Nicholson Baker: The Mezzanine (ABD, 1988)
62. António Lobo Antunes: Kervanların Dönüşü (Portekiz, 1988)
63. Zülfü Livaneli: Engereğin Gözü (Türkiye, 1996)
64. Mircea Cărtărescu: Orbitor (Romanya, 1996)
65. Arundhati Roy: Küçük Şeylerin Tanrısı (Hindistan, 1997)
66. Anne Carson: Kırmızının Otobiyografisi  (Kanada, 1998)
67. Per Olov Enquist: Kraliyet Doktorunun Ziyareti (İsveç, 1999)
68. John Maxwell Coetzee: Utanç (Güney Afrika, 1999)
69. Philip Roth: İnsan Lekesi (ABD, 2000)
70. Jonathan Franzen: Düzeltmeler (ABD, 2001)
71. Mo Yan: Sandal Ağacı Cezası (Çin, 2001)
72. Amos Oz: Aşk ve Karanlık (İsrail, 2002)
73. Norman Manea: Holiganın Dönüşü (Romanya, 2003)
74. J.K. Rowling: Harry Potter ve Zümrüdüanka Yoldaşlığı (Büyük Britanya, 2003)
75. Roberto Bolaño: 2666 (Şili, 2004)
76. Kazuo Ishiguro: Beni Asla Bırakma (Büyük Britanya, 2005)
77. Péter Nádas: Paralel Öyküler (Macaristan, 2005)
78. Joan Didion: O Yılın Büyüsü (ABD, 2005)
79. Ngũgĩ wa Thiong’o: Kargalar Efendisi (Kenya, 2006)
80. Cormac McCarthy: Yol (ABD, 2006)
81. Liu Cixin: Üç Cisim Problemi (Çin, 2008)
82. Annie Ernaux: Seneler (Fransa, 2008)
83. Marie NDiaye: Üç Güçlü Kadın (Fransa, 2009)
84. Karl Ove Knausgård: Kavgam (Norveç, 2009)
85. Michel Houellebecq: Harita ve Topraklar (Fransa, 2010)
86. Elena Ferrante: Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım (İtalya, 2011)
87. Chimamanda Ngozi Adichie: Amerikana (Nijerya, 2013)
88. Kamel Daoud: Meursault Soruşturması (Cezayir, 2013)
89. Olga Tokarczuk: Yakup’un Kitapları (Polonya, 2014)
90. Mathias Énard: Pusula (Fransa, 2015)
91. Hanya Yanagihara: Değersiz Bir Hayat (ABD, 2015)
92. Adania Shibli: Küçük Bir Ayrıntı (İsrail/Filistin, 2017)
93. Tsitsi Dangarembga: Hayatta Kalmak (Zimbabve, 2018)
94. Rachel Cusk: Övgü (Büyük Britanya, 2018)
95. Sally Rooney: Normal İnsanlar (İrlanda, 2018)
96. Hervé Le Tellier: Anomali (L’Anomalie) (Fransa, 2020)
97. Mohamed Mbougar Sarr: İnsanların En Gizli Hatırası (Senegal, 2021)
98. Han Kang: Veda Etmiyorum (Güney Kore, 2021)
99. Hernán Díaz: Trust (ABD, 2022)
100. Ocean Vuong: Mutluluk İmparatoru (The Emperor of Gladness) (ABD, 2025)

Kaynak: Die Besten aller Zeiten

Peki siz Der Spiegel'in listesini nasıl buldunuz? Listede yer almasını istediğiniz yazarlar var mıydı? Listede yer alan yazarlar hakkında neler düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!